शलौम शाब - ६

24 December 2011 वेळ: Saturday, December 24, 2011
अन्नपूर्णा बेस कॅम्प ट्रेक पूर्ण करून आल्यावर सगळ्यात पहिले जे केलं असेल, ते म्हणजे अगदी गरमा-गरम जेवण. जर्मन बेकरी मध्ये निवांत बसून छान organic कॉफी आणि रोलीचा आस्वाद घेत दिवस आखला. मला इथे अगदी निवांत मासे पकडायचे आहेत, सायकल घेऊन आस पासचा परिसर फिरायचा आहे. एक एक इच्छा मनात येईल तशी पूर्ण होत गेली. संध्याकाळी मानसिंगला फोन लावला, तो तिथे जवळपास होता. लगेच भेटायला आला. त्याला आदल्या आठवड्यातल्या ऑफर बद्दल आठवण करून दिली. तो एक क्षणासाठी विचारात पडला, त्या वरून मी पण एक अनुमान बांधला. नेमकं तो हा आठवडा कामाने गुरफटला होता म्हणून कळाले. मी पण आठवडाभर राहण्याचा बेत आता दोन दिवसांवर आणला. मानसिंगची पण सोय शेवटी महत्वाची. शेतात तसं काही खास काम न्हवते, थोडी बहुत कामं केली की मग गावातल्या आसपासच्या पोरांना गप्पा मरता मरता इंग्रजी शिकवायची.

इथे मानसिंगने मला रॉक्सी (राक्षी)ची ओळख करून दिली. राक्षी ही इथली लोकल दारू. नाचणी पासून बनवल्या जाते. खूप जास्ती ढोसायची नसते. छोट्याशा ग्लास मध्ये साधारण ६० मिली. एका घोटात घेऊन, बाटली कपाटात ठेवणे. राक्षीची शुध्त्ता तपासण्यासाठी राक्षित बोट बुडवून मग बोट अग्नीवर धरायचं. स्पिरीट मुळे बोटाने पेट घेतल्यास ती शुद्ध आहे, अन्यथा त्यात पाणी टाकून भेसळ केली आहे. रात्री थंडीपासून सरंक्षण म्हणून इथे एक एक शॉट राक्षी प्यावी. उग्र वास असून, स्पिरीटचा वास येतो. शॉट रिचवताच नाकातून fumes निघाल्यासारखं वाटतं. दोन दिवस नेपाळी घरघुती जेवणाचा आस्वाद घेतला. इथे पर्यटक म्हणून एक वेगळी वागणूक मिळाली नाही. मानसिंगच्या घरा पासून जवळच एक बढिया स्पॉट शोधून काढला होता. इथे बसून काही दिवसांपूर्वी घेतलेली बासरी वाजवत अंधारात गायब व्हायचं. डासांनी फोडून काढे पर्यंत बसून राहावे. दोनच दिवस राहिलो, मात्र इथून पाय हलत न्हवते. मानसिंगने पृथ्वी चौकात बस पार्क जवळ सोडलं, तो पाऊस सुरु झाला.

आता काठमांडू बघायचा बेत होता. रस्ता पुन्हा एकदा तृशिली नदीच्या कडेने जाणार होता. आज तरी काही करून तृशिली किनारी थांबवलं पाहिजे ह्याने. नशीबाने तृशिली किनारी बसचं टायर पंक्चर झालं. थोडा वेळ तृशिलीचा तो रुद्रावतार बघत एक रोलीचा आस्वाद घ्यावा, अन् मग धुक्यात कुठेतरी निघून जावं, विरघळून जावं. त्या नदी किनारी असलेल्या त्या स्वच्छ वाळूत एखादा कण बनून लुप्त व्हावं. ह्या रेतीच्या कणा मध्ये कुठेच साम्य नाही. कुठलेही दोन कण एक सारखे नाही दिसणार. तरी आपल्यासाठी सगळे कण एक सारखेच. Equality ही एक relative value आहे. Equality मध्येपण दोन वेग वेगळे levels असू शकतात. ह्याच equalities च्या फंद्यात अडकलेल्या असंख्य माणसांचा समुह धर्माला जन्म देत असावा. धर्म नावाचा पेहराव चढवून आपण एक सारखे व्हायचा प्रयत्न करतो खरा, पण त्यात कितपत यश पदरी पडेल हे सर्वांनाच माहिती आहे. काही वर्षांपूर्वी अनुराग कश्यप चा चित्रपट  - "गुलाल" आला होता, आता त्यातल्या पृथ्वी बना आणि दुके बनाचं संभाषण आठवलं.
पंक्चर मात्र काढून झालं होतं.

आज वेळेत काठमांडू मध्ये पोहचलो. मानसिंगने दिलेल्या पत्यावर जाऊन, राहायची चौकशी केली. ठीक ठाक भाव करून रूम मध्ये सामान टाकलं. 

शलौम शाब - ५

16 December 2011 वेळ: Friday, December 16, 2011
अन्नपूर्णा बेस कॅम्प, आखून दिलेल्या दिवसांपेक्षा कमी दिवसात संपवला. नाहीतर, माझा खिसा संपला असता. जसं उंचावर जाऊ, तसं राहण्याचा खर्च आणि खाण्याचा खरचं वेगाने वाढू लागले. पार्ले-जी आणि सूप पावडर मुळे, बराच खरचं वाचला. ट्रेकसाठी अनेक पर्यटकांची गर्दी. त्यामुळे लॉज वर हमखास जागा मिळेल की नाही हे कधीच ठाऊक नसायचं. अश्यावेळी sleeping bag ने साथ द्यावी. हिमालय बघायला माझ्यासारखे पर्यटक येतात. पण इथल्या लोकांना हिमालय काय नवीन नाही. पैसा बनवणं जास्ती महत्वाचं. साधारण ह्या प्रकारचे अनुभव टाळण्यासाठी जास्तीत जास्त अंतर एका दिवसात कापायचं, आणि रात्री एखाद्या कुंपणात पडी टाकायची. बऱ्याचदा माझ्यासारख्या एखाद दुसऱ्या पर्याताकाशी भेट व्हायची. मग सूप पावडरची देवाण घेवाण करत फोटोज बघत गप्पा व्हायच्या. पहाटे जितक्या लवकर निघाल, तितकी कमी गर्दी रूट वर लागेल.

लांद्रूक मध्ये मात्र अगदी वेगळा अनुभव आला. अत्यंत प्रेमळ लोक, जीव लावणारे. ज्या माणसाच्या (कालो) घरात राहत होतो, त्याने अगदी सकाळचं जेवण खिलवून मगच सोडलं. अतिशय प्रेमळ जोडी होती ती. इतके दिवस नेपाळ मध्ये झालेत, इथल्या काही पद्धती फार आवडल्या. पैसे देतांना/घेतांना नेहमी दोन्ही हाताने घेतल्या/दिल्या जातात. वाटण्याची वृत्ती सर्वांमध्ये आहे कुटून भरलेली आहे. कालो आणि त्याचे कुटुंबीय मला वर्षानुवर्ष ओळखत असल्यासारखे गप्पा मारतांना बघून मजा वाटली. ह्यांना आपल्या देशात बोलवावं आणि मग प्लास्टिकचा आनंद व्यक्त करावा? निम्म्याहून जास्त सगळं अनुकरण, चांगलं असण्याचं.

आपण तर नेहमी एका बाजूने विचार करणारे बनलोय. आज मी ठरवलंय विज्ञानच्या विरुद्ध विचार करायचा. विज्ञानाचा उदो उदो करत असतांना आपण आपल्याच पायावर उद्योगीकरण नावाचा धोंडा नाही का मारून घेतला? कधी कधी आपण गरज आणि personal privileges मध्ये  इतका घोळ घालून का बसतो, की त्या मुळे आपण कशाला प्राधान्यता देतोये हे विसरून बसतो. सगळा गुंता ह्यात वाढत जातो. चला एक उदाहरण देतो - फेसबूक. आम्हीह्या सगळ्या सोई आल्यामुळे आता वेग वेगळ्या ठिकाणी बसलेल्या मित्रांशी गप्पा तर मारू शकतो. अर्थात चांगलं आहे हे आणि म्हणून आम्ही घरातल्या एकाच कोपऱ्यातून दुनिया बघतो. लक्षात ठेवणं - हा एक माणसाचा नष्ट होणारा गुण धर्म आहे. दर ३ महिन्यांनी मी फेसबूकवर माझा वाढदिवस साजरा केला, अन् ह्या वर्षी मला २८ लोकांनी ३ वेळा 'विष' केलं. कमाल असते की नाही.

आमच्यात एक जिद्द खूप दांडगी आहे. समोर येईल त्या वस्तूला काबूत आणायचं. पक्ष्यांपेक्षा वेगाने उडायचे आहे, चीत्त्यापेक्षा वेगाने अंतर कापायचं आहे, अन् थकवा पण नको. जंगलच्या जंगल सपाट केली. कारखाने उभे केले. खोऱ्याने पैसा ओढला, चैनीत जगले आणि एक दिवस जंगलात फिरायला गेले तर त्यांना हरीण, हत्ती, गेंडा, वाघ, बिबट्याच्या मागे एक छोट्या नळीतून धूर निघतांना दिसला तर? सगळे वन्य प्राणी आता लवकरच संपुष्टात येतील. मग आपण डिझलवर चालणारे प्राणी बनवू. नुसत्या माणसांनी भरलेल्या मातीच्या गोळ्यावर काय रहायचं? मग आजूबाजूला बघण्यासारख्या काही प्राणी नको का?

माझं म्हणणं आहे एखादी अशी शाळा असली पाहिजे, जिथे सगळे यंत्र मानव जातील. तरी तिथल्या मास्तरीण बाई त्यांच्यात पण खोट काढतील. सगळं काही perfect करायच्या नादात जो काय राडा केला आहे, तो कसा साफ करणार? सगळं काही जर एका इक्वेशन मध्ये मांडून मोकळे झालो तर काय होईल? पुन्हा एक अचाट तंद्री लागली होती. विज्ञान विरोधी विचार करता करता बराच वेळ निघून गेला होता. सूर्य मागे डोंगराआड झाला होता. आजकाल मी फोटो काढण्यापेक्षा त्या ठिकाणी बसून तिथल्या वातावरणाचा आस्वाद घेत बसतो आहे.

संध्याकाळ पासून हवा काही ठीक न्हवती. ढग दाटून आले होते. Juan - Denmark मध्ये हवामान खात्यात काम करण्याच्या अनुभवावरून सांगितलं, पुढचे ५-७ दिवस ढगाळ वातावरण असेल. पावसाची पण शक्यता होती. दुसऱ्या दिवशी सकाळी सूर्य दर्शन झालंच नाही. अधून मधून पाऊस ही होताच. इथे इंटरनेट सारख्या सोई प्रचंड महाग होत्या. काही ठिकाणी २०० रु. तीस मिनिटं ब्राउज करायचे होते. एक लिटर पाण्याची बाटली ४०० पर्यंत जाते. पण इथे हिमालयातून वाहणाऱ्या झऱ्याचं पाणी असतांना पाण्याची बाटली विकत घेऊन पिण्याला वर चित्रगुप्ताने पण माफ केलं नसतं. आता ह्या खराब हवामानात उगाच रिस्क नको म्हणून मग अन्नपूर्णा ट्रेल संपवलं पाहिजे.

अन्नपूर्णा बेस कॅम्पचा संपूर्ण ट्रेक एक अप्रतीम अनुभव होता. मला तर अन्नपूर्णापेक्षा माछापुच्रे जास्ती आवडला. माछापुच्रेच्या निमुळत्या शीलाकडे बघत लगेच तंद्री लागायची! काही हाडाचे भटके ही भेटले. गरम पाण्याचं एक कुंड ही लागलं. त्यात शिजवलेला भात एका साधूने मला खायला दिला. त्याला नर्मदा नदी बघायची खूप इच्छा होती. एका साधुशी गप्पा मारायचा एक वेगळाच अनुभव असतो. त्याच्याकडे सांगायला खूप गोष्टी असतात, आणि समोरच्याकडे ऐकायला वेळ पाहिजे बस!

हा ट्रेक संपवून पुढे काही दिवस मंसिग गुरुंगच्या गावी जाईन म्हणतो.






 

शलौम शाब - ४

06 December 2011 वेळ: Tuesday, December 06, 2011
थे बसचे हॉर्न इतके कर्कश का आहेत? पार झोपेचं खोबरं केलं साल्यांनी. एक बढिया बंपर रोली तयार केला. शांत वाटू लागलं.
सामान पाठीवर टाकल अन् पुन्हा एकदा पृथ्वी चौकात आलो. कालच्या काळोखात ह्या जागेला उगाच नावं ठेवली होती. कालच्या त्या दोन पोरांच्या लोचटपणावरून सगळं Judge केल्यामुळे मी प्रचंड कडवाहट बाळगून बाहेर पडलो खरा, पण चौकात येऊन नजारा बघून मनातली कडवाहट एकदम साफ झाली. कुठल्या दिशेने जायचं आहे माहिती नसून, मी चालू लागलो - हिमालय जो दिसला होता. आता पोखरा लेक पाशी जायचं होतं. चौकशी करून मायक्रो पकडली. लेक कडे जाता-जाता काही नियम आखायला घेतले.

१) Taxiवाल्या समोर कुठलाच पत्ता विचारू नये, आणि त्यांना भाव ही देऊ नये.
२) पटकन कुठलीही गोष्ट judge करायची नाही.

वाटेत मोकळ्या मैदानात चार उंच बांबू उभे करून, त्यावर एक पाळणा बांधलेला दिसला. शेजारच्या म्हातारीला विचारलं तर समजलं, की नवरात्रीत लहान मुलांसाठी असे पाळणे उभे केले जातात.

इतक्यात पोखरा लेक आला पण! एक नकाशा घेणं जरुरी होतं. इकडे रस्त्याच्या कडेला Souviner विकायला ठेवले होते. दुकानाच्या बाहेर बसलेल्या कोणाशीही नजर मिळवली ना मिळवली की समोरची व्यक्ती आपल्या प्लास्टिकच्या चेहऱ्यावर खोटं स्मित आणून "नमस्ते" करते. "Buy something?" मग आपण पण खोटं-खोटं हसून त्याला नाही म्हणायचं आणि पुढे जायचं. शेवटी ही सगळी पापी पेटसाठी चाललेली उठाठेव. एक गॉगल पाहिजे. Eye contact करायचाचं नाही.

चालत-भरकटत एका पुस्तकाच्या दुकानासमोर आलो. त्याच्याच दारात bag ठेवली. एक नकाशा निवडला. काही वापरलेले जुने पुस्तकं स्वस्तात विकायला होती. घ्यायची इच्छा फार होती. २ पोस्टकार्ड घेतले आमच्या गोडू-बाबासाठी. एकावर पत्ता, आणि निरोप टाकून तिथल्याच पत्र पेटीत टाकले. दुकानदार हसमुख होता. त्याने पोस्टकार्ड बघितलं, "बस इतना ही लिखा?" "भांजी सिर्फ ४ महिने की हैं|" तो पण हसला. लगे हात मी त्याला तिकडे राहण्यासाठी स्वस्त जागा कुठे मिळेल विचारून घेतलं. त्याने लगेच एक फोन लावला. म्हणे त्याचा एक मित्र आहे, ज्याचं घर तिथून १७ किलोमीटर वर आहे, त्याच्याशी माझी भेट घालून दिली. ह्या मित्राचं नाव मानसिंग गुरुंग. नेमकं मानसिंगचं घर आणि मला पुढे जायचं ठिकाण विरुद्ध दिशेला होते. मानसिंग स्वतःहोऊन मला dam side घेऊन गेला. तिकडे फर्स्ट क्लास राहायची सोय करून दिली. खास म्हणजे माझ्या बजेट मध्ये ही रूम बसत होती! रूम मधून अन्नपूर्णाचा नजरा, समोर गच्चीत टेबल खुर्च्या लावल्या होत्या. वाह! बहोत खूब!

मानसिंग व्यवसायाने शेतकरी आहे. Tourist येतात तेंव्हा, तो त्यांना पोखराच्या आजू-बाजूचा परिसर फिरवून आणतो. गप्पा मरता मरता त्याला पण एक रोली ऑफर केला. तो असाच इकडून तिकडून इंग्रजी बोलायला शिकला होता. मग सहज खडा टाकून बघितला, "जर मी तुझ्या गावात येऊन मुलांना इंग्रजी शिकवलं तर चालेल का?" तर तो खुष होऊन, "हो" म्हणाला. मग तर मला शेती करायची पण हौस आली. चलो, आज नसीब अजमा के देखते! (मला तरी कुठे माहित होतं, आज नशिबात काय काय वाढून ठेवलं असेल) मी ऑफर दिली की त्याच्या शेतावर येऊन काम करून, मुलांना इंग्रजी शिकवीन आणि मोबदल्यात तू मला तुझ्या घरी राहू दे. मानसिंगला मान्य होतं. मग हळूच म्हणाला, "मी पण गरीब माणूस आहे, थोडे पैसे तर मिळालेच पाहिजे नं?" ही आमची डील जमली. अन्नपूर्णा बेस कॅम्पचा ट्रेक आटोपून मग मी त्याच्या गावी येईन म्हणून सांगितलं. जाता-जाता मानसिंगने मला ACAP च्या ऑफिस समोर सोडलं. इथून जवळपासच्या ट्रेकचे परमीट मिळतात.

अन्नपूर्णा बेस कॅम्प साठी परमीट मिळवून सारंगकोटचा बेत आखला. मायक्रो पकडून, सारंगकोटच्या पायथ्याशी आलो. २ टेकड्या पार करून जायचं होतं. ४५ मिनिटांचा ट्रेल असावा. अंधार पडायच्या आत वर पोहचलं पाहिजे. वर जातांनाच ही फेरी वसूल झाली. वर पोहचलो, अन् तंद्री लावायला काही वेळ नाही लागला. अचाट हिमालय आणि त्याची ती तांबूस कॉलर. उगवणारा चंद्र. दुसरीकडे पाहतांना एका मागे एक डोंगर फिक्के पडत चालले होते. जणू Plan of action असल्या सारखे ते डोंगर रचले होते. जवळचे टार्गेट अगदी नीट दिसत होते. लांबचे टार्गेट दिसत होते, पण पुसटशे. (नंतर एकदा ऑनलाईन आल्यावर पंकज झरेकरचं > हरवले हे रान धुक्यात < बघून पुन्हा हाच विचार आला.)
वरती एका बाकड्यावर खूप जास्ती वेळ बसून राहिल्यामुळे, खाली येतांना अंधार पडला होता. पुन्हा एकदा pack up झालेला बस पार्क. Dam Side कडे जाण्यासाठी आता एक तर taxi करा, किंवा लिफ्ट मागा. एकाने मला लिफ्ट दिली. मी मुंबईचा असल्याचे कळतच तो आणखीन खुष झाला. मी महाराष्ट्रीय असल्याचा प्रश्न त्याने केला. ही पुन्हा होकार दिला. ह्या पुढे झालं, त्यामुळे मी चालत्या गाडीवरून पडायचा बाकी होतो. तो माणूस चक्क मराठीत बोलू लागला! दुर्गा गेली १० वर्ष मुंबईत काम करत होता. त्याचं मूळ गाव पोखरा असून, त्याला आता सिंगापूरला नौकरी मिळाली होती. दहा वर्षांपासून तो खार मध्ये राहत होता. अशी ओळख निघाल्यावर तर त्याने सरळ मला घरी जेवायचं आमंत्रण दिलं. Dam Side पासून घर जवळच होतं. आधी त्याच्या घरी गेलो. (घरच्यांना आमची मैत्री जुनी वाटावी म्हणून मराठीत गप्पा मारत होतो.) प्रशस्त बंगला होता. जेवण गरम करून होई पर्यंत मला त्याचा laptop दिला, वाय-फाय चालू करून दिलं, काढलेल्या फोटोजचा back-up घेतला. त्याच्या परिवारच्या सगळ्या सदस्यांशी मग गप्पा रंगल्या होत्या. बोलता बोलता दुर्गाचं माझ्या Cafe Leopold लिहलेल्या टी-शर्ट कडे लक्ष गेलं. मग तर आणखीन जिगरी वाढली! दुर्गाचं career इथून चालू झालं होतं. तितक्यात जेवण समोर आलं. इथे जास्ती मसाले नाही वापरत, पण ज्या दोन मासाल्यांवर भाजी / डाळ बनवतात त्याची चव भारी असते. इथे भात खाल्ल्या जातो. पोट भर जेवल्यावर आता सगळ्यांचा निरोप घेतला. दुर्गाचं म्हणणं होतं, आता पोखराची night life बघू.

शून्य planning आणि एकटे फिरण्याचा हा फायदा. मनात येईल ते करता येतं. आधी पोखरा तलावाच्या भोवतालच्या एका शांत ठिकाणी बसलो. इथून पोखराची रात्रीची रोषणाई दिसत होती. गप्पांच्या ओघात सिरीयस टोनवर कधी आलो ते कळालच नाही. मग तिथून निघालो, एका घरगुती बार मध्ये गेलो. इथे २ टेबल होते. ओटा - वजा counter होतं. एक मुलगी सगळं सांभाळत होती. आम्ही बीयर मागवली. बाजूला बसलेला शेरपा पण आमच्या गप्पांमध्ये शामिल झाला. आता हलकी तार बसली असतांना दुर्गाने मला रात्रीच्या वेळी हिमालय बघण्यासाठी विशेष स्पॉट दाखवला. उंडारून यायला बराच उशीर झाला होता. जर्मन बेकरीच्या समोरच्या गल्लीत लुम्बिनी resort लगेच गावलं. दुसऱ्या दिवशी पोखरा पासून २६ किलोमीटर वर असलेल्या दुर्गाच्या गावी फिरवून आणायचा बेत आखला. उद्या दुपारी नया पूलला जाऊन अन्नपूर्णा बेस कॅम्प चा ट्रेक सुरु करायचा बेत मी फायनल केला.

आजचा दिवस कुठे उडाला समजलं पण नाही. तुम्हाला कदाचीत वाटत असेल, असं कोणी अनोळखी माणसाबरोबर जातं का? मला लुटला असता तर? माझ्या मनात पण एक वेळ हा विचार आला होता. पण मला लिफ्ट देतांना दुर्गाने पण माझ्यावर विश्वास टाकला होताच की. अन् आता तर माझ्याकडे गमावण्यासारख काहीच न्हवते. आपोआप सगळे मनातले अडथळे गळून पडले.









शलौम शाब - ३

02 December 2011 वेळ: Friday, December 02, 2011
गोरखपूर स्टेशन बाहेरून सोनौलीसाठी बस मिळतात. दोन तासांचा तर प्रवास आहे.
रस्ता तसा ठीक ठाक होता. रस्त्याच्या दोन्ही बाजूला दूर दूर पर्यंत सपाट जमीन होती. काझीरंगाला जातांना पण असेच रस्त्याच्या कडेला दूर दूर पर्यंत मोहरीचे शेत होते, बस आता त्याच रस्त्याची आठवण आली. कधीतरी ह्या सगळ्या रस्त्यांवरून स्वतः होऊन ड्राईव्ह करत जायचं आहे.

साउथ आफ्रिकेच्या Dalmaine ची कंपनी होती. गोरखपूर साठी निघतांना वाराणसी स्टेशनवर आमची ओळख झाली. Dalmaine त्याच्या मित्रांना भेटायला काठमांडूला जात होता. मला, आधी पोखरा पहायचं होतं. सोनौली वरून, चालत बॉर्डर ओलांडता येते.बॉर्डर ओलांडायच्या आधी, तुमच्यकडे असेल नसेल त्या गोष्टींचे declaration करायला विसरू नका. असं नको व्हायला, की परत येतांना तुमच्या ४ वर्ष जुन्या कॅमेर्यासाठी तुम्हाला कस्टमवाले उगाच चिरीमिरी मागतील. कस्टम ऑफिसरने जुन्या कॅमेऱ्याला declarationची गरज नाही सांगितलं, तरी declare करा.

तुम्ही जर स्टेट बँकचे खातेदार असाल, तर करंसी एक्स्चेंजची काळजी नसावी. बॉर्डर क्रॉस केल्यावर जवळच एक नेपाळ एस.बी.आय चं ATM आहे. इकडे बिना कमीशन तुम्हाला नेपाळी रुपये मिळतील. खात्यातली रक्कम आता नेपाळी रुपयाय्त दिसत असल्या मुळे, तुमच्या खाते आता १.६० पट जास्ती दिसेल. नेपाळ मध्ये येताच आयुष्यात किती चांगल्या गोष्टी होऊ शकतात बघा.

सोनौली वरून भैरवा बस पार्क तसं फार लांब नाही, पण सवारी गाड्या १० नेपाळी रुपयात चालतात. भैरवा बस पार्क होऊन पोखरा जाण्यासाठी बस मिळतात. सोनौली, भैरवा मध्ये भारतीय रुपये पण घेतल्या जातात. अजून नेपाळी रुपयांची सवय झाली न्हवती,  अजून नोट देतांना एकदा ती नीट बघून देत होतो. पोखरा इथून ५ ते ६ तासांच्या अंतरावर आहे. पोखरा येई पर्यंत अंधार पडला असेल. राहण्यासाठी काही सोय बघावी तर लागेलच. ह्या इलाक्यात साडे चार - पाच वाजता अंधार पडतो, अन् ७-८ वाजता बऱ्यापैकी रस्ते रिकामे असतात. जो होगा सो देखा जायेगा, म्हणून खिडकी बाहेरचा नजाराचा आस्वाद घेणं पसंद केलं.

 भरतपूरच्या पुढे गेल्यावर रस्ता तृशिली नदीच्या कडेने जातो. स्वच्छ वाहणाऱ्या ह्या glacial water ची काय स्तुती सांगावी....जिथे पाण्याचा प्रवाह संथ होत, तिथे पोहणारे मासे पण दिसतात. कुठे अचानक रुद्र अवतार घेऊन खळ-खळत वाहणारी, कुठे अगदी शांत. जसा घाट सुरु झाला, हवेतली थंडी वाढू लागली. एकतर वाराणसी मध्ये नुकतीच बघितलेली (गटार) गंगा, आणि आता ही इतकी स्वच्छ नदी. बघतच राहावं. घाटातल्या वळणावर ४-५ घरं असलेलं गाव. त्याच्यातच उपहार गृह. सळीवर मसाला लावून तळलेले, नदीतले मासे लावलेले असत. बेसन लावून अख्ख्या उकडलेल्या अंड्याचे पकोडे मिळत होते. बाकी सर्व आपल्याकडे दिसणाऱ्या गोष्टी. कुरकुरे, लेज, पार्ले, फ्रुटी... वेगळ्या देशात आल्यासारखं वाटतच न्हवत. इकडे फक्त भाषा वेगळी आहे, नाहीतर परकेपण जाणवलं नसतं. जर रस्त्यात एखाद दुसरं मोठं गाव आलं, की तिकडून नदी ओलांडायला एक केबलचा पूल असायचा. झुलता पूलच म्हणा की.

इथे नदी मध्ये राफ्टिंग, कयाकिंग - कनोइंग करण्यासाठी बरेच धाडसी येत असतात. मी इथवर ऐकलं आहे की, राफ्टिंग, कयाकिंग मधून मिळणाऱ्या नफ्यातून ह्या टूर कंपन्यांना राहण्याच्या किंमतीत वाढीव सवलती देणं परवडते. थोड्याच वेळात, एकी कडे नदी आणि हिमालय ह्यांना एकाच फ्रेम मध्ये बसवण्याची खटपट डोळ्यांनी सुरु केली. अंधार पडल्यावर हिमालय चमकदार दिसत होता.

बस ड्रायव्हर जसं उशीर होतोय वाटलं, की गाडी सुसाट पळवत होता. बसला एक स्पेशल हॉर्न होता. ओवरटेक करायला जागा पुरात नसली की हा हॉर्न वाजवून समोरच्याची गाडी कंट्रोल करायची. पोखरा मध्ये पोहचे पर्यंत रात्रीचे आठ वाजले. ह्या बस पार्क मध्ये तर कधीचाच pack up झाला होता. इथून Dam Side जाण्यासाठी Taxi वाले १००० च्या खाली घेत न्हवते. बस सेवा तर ७ च्या पुढे बंद होते. अन् आता इतके तास बस मधून खिळखिळा झाल्यावर, मला ताणून झोपायचं होतं. मी एखादी स्वस्त सुंदर टिकाऊ जागा शोधायच्या कामाला लागलो. हॉटेल मध्ये पाठीवर मोठाली बाग बघितली की किती पण फडतूस हॉटेल असलं तरी भाव औकातीच्या बाहेरचे सांगतात. कपडे, मोजे आणि रुमाल धून वाळत टाकायला एक हवेशीर रूम हवी होती. मला हॉटेलची चांगल्यात चांगली डील मिळवून द्यायला दोन जळवा माझ्या मानगुटीवर येऊन बसल्या. त्यांनी दाखवलेले हॉटेल बघून माझं डोकं भण-भणु लागलं होतं. त्याने चांगली जागा म्हणून जेंव्हा मला एका कुंटणखाना दाखवला, त्यातल्या एकाची कॉलर धरून समज देऊन हुसकावून लावलं.

नकळत  मी केरळचा अनुभव आणि इथे येणाऱ्या अनुभवत तोल-मोल करत होतो. कदाचीत म्हणूनच मला  सगळेच गंडवताय्त असं वाटत असावं. एकदाच्या ह्या जळवा दूर हाकलल्यावर, इतक्या उशिरा कुठल्या हॉस्टेल मध्ये जागा मिळते का बघत होतो. हॉस्टेल मध्ये हॉटेल पेक्षा कमी किमतीत काम होतं. बऱ्याचदा कॉमन बाथरूम्स असतात. पण नेमकं सिंगल रूम कुठेच उपलब्ध न्हवती. शेवटी, त्यातल्या त्यात स्वस्त पण २ बेडची रूम मिळाली. तरी मी तिकडे रात्री पुरता राहणार म्हणून घासाघीशी केली. येतानाच्या रस्त्याचं वर्णन करण्याचा मूड पार उतरून गेला होता. थंडगार पाण्याने कपडे धून वाळत टाकले. आता जेवायला काय मिळेल म्हणून खाली गेलो. तर किचन बंद झाल्याची माहिती मिळाली. आता जवळ असलेल्या बिस्किटांवर रात्र ढकलावी लागेल.

अजून नेपाळ मध्ये २४ तास पण झाले नसतील, पण पहिला धडा शिकलो होतो. जोवर आपल्या खिश्यात पैसा असतो तो पर्यंत आपण cautious होऊन फिरतो.

शलौम शाब - २

01 December 2011 वेळ: Thursday, December 01, 2011
डोक्यावर उन तापत असतांना, एखादा म्युझियम बघत वेळ कसा जातो कळत नाही.

वाराणसीमध्ये संध्याकाळी गंगा आरती बघण्यासारखी असते. तो पर्यंत, गल्ल्या-बोळ फिरत-बघत एक चक्कर मारून झाली. परत येऊन पाहतो, तर घाट अगदी स्वच्छ होते. क्लोरीन टाकून सफाई झाली होती. जशी आरती सुरु झाली, घाटावर धूप आणि अगरबत्तीचा सुवास पसरला! अचानक माहोल तयार झाला. खूप गर्दी जमली होती. फ्लोरिडाच्या इथन आणि मी, आम्हाला नीट फोटो मिळतील अशी जागा पकडून ठेवली. थोडं टीमवर्क करून आम्ही आमच्या पुरता प्रकाशचित्र घेत होतो. मग खाली बसलेल्या बाबूला राग आला, त्याने आमच्या टीमवर्कला foul घोषीत केलं. मला तर त्याचं म्हणणं कळलंच नाही, पण आता इकडे हुज्जत कोण घालणार? पण त्याच्या कॅमेऱ्याला जोडलेलं ४००mm बघून माझी थोडी जळाली.

आरती संपली, आणि इथन आणि त्याची मैत्रीण परत भेटले. आता, त्यांना परत हॉटेल पर्यंत जाण्यासाठी रिक्षा हवी होती. गोरा बघून तर रिक्षावाल्यांना ताव येतो, ४० रुपयेचे २०० मागतात. माझ्यासाठी पण असे वरचढ भाव कुठे तरी असतील, ह्याचा अनुभव लवकरच आला. अतिथि देवो भवच्या जाहिरातीत अमीर खान तेवढा हिरो वाटतो, इकडे दोन पोरं जाता जाता मला, "looking gorgeous" म्हणून टोमणा मारून गेले. मी पण उत्तर म्हणून २-४ भ-कार हासडले, मग मात्र "sorry" ची पांढरी फीत झळकली.

तुम्हाला घाटावर साधू खूप दिसतील, सगळे ढोंगी वाटले मला. एका साधूचा फोटो काढायला थांबलो, तर आधी त्याने पैसे मागितले. पैसे देत नाही तो पर्यंत आपलं रुपडं लपवून ठेवलं. मी पण टांग दिली. हा तर मला पण एक कल्चरल शॉक होता. बाहेर देशचे हे बघून तर हादरून जात असतील. गाईला देव मानणारे, रस्त्यात बसलेल्या गाईच्या पाठीत काठी हाणून उठवून लावतांना बघितलं की काय होईल. सर्व माया मागे सोडलेले साधू, पैसे घेऊन करत काय असतील?

असो, अश्या गोष्टी खटकत राहतीलच. काळजीपूर्वक ह्यांना आपल्या पासून लांब ठेवणं आपलीच जबाबदारी.

वाराणसी मध्ये खाण्यासाठी अनेक उपहारगृहांचे पर्याय तुमच्यासाठी मोकळे असतील, तुम्ही तुमच्या हिशोबाने कुठे आस्वाद घ्यायचा ते ठरवा. केशर, मधली स्पेशल थाळी वर ढेकर देत मधुर जलपान मध्ये तोंड गोड केल्याशिवाय आत्मा थंड होत नाही. आमची खळगी भरली, की मग डोक्याला चावी बसते.
बऱ्याचदा शब्दांचे मनोरे न बांधता, कुठे मनातल्या मनात एखादा विचार गिरवत बसण्यात जी मजा आहे, ती कश्यात नाही. मग गिरवता गिरवता कधी track बदलतो, कळत पण नाही. वेग कधी वाढतो, कळत पण नाही. आजवर कधी पोटभर तंद्री लावलीच न्हवती. नेमका फोन वाजायचा, तर कधी गजर. मी अश्या जागेच्या शोधात होतो, जिकडे वाक्य-शब्द-अक्षर पोहचत नाही. आपण आपल्यापुरता कधी शब्दांना अर्थ देतो, आणि कधी त्यांचा अर्थ काढून घेतो, कधी-कधी तर दोन अर्थ देतो. आता तुम्हीच सांगा, अश्या मेह्फिलीत बसून पोकळ मनोरे उभारणार? उदाहरण: निसर्गाने आपल्याला सगळं दिलं. चांगलं आणि वाईटच्या व्याख्या आपणच आखल्या आहेत. आजू बाजूच्या घडणाऱ्या गोष्टींमुळे आपण एका programed मशीन बनून bias तयार करतो. आपल्याकरता तुकतुकीत नाक आणि गोरं असणं हे सौंदर्य, मग आफ्रिकेत मोठे ओठ आणि पसरट नाक सौंदर्य मानल्या जातं. एक वेळ आपण माणसांनी बनवलेल्या गोष्टींमध्ये चांगलं आणि वाईट ओळखणं सोपं आहे, पण निसर्गाने निर्माण केलेल्या गोष्टींची पारख करण्यायोग्य आपण आहोत का?

तेवढ्यासाठी आता दीड हजार किलोमीटर लांब आलो आहे, म्हणालात तरी चालेल. कधीतरी एकट्याने असा प्रवास करण्यात वेगळाच अनुभव मिळतो. आपल्याच तांड्यात वावरल्याने सतत आपल्या ओळखीच्या, पटणाऱ्या, आवडणाऱ्या व्यक्तींबरोबर राहतो. आपल्याच भवताली सगळं बना-बनाया माहोल घेऊन फिरलो, तर तिथे अस्तित्वात असलेला माहोल कसा अनुभवता येईल? एका बंद खोलीत डांबून ठेवल्यासारखं होतं मग. उन्हाळ्यात गच्चीत झोपण्याची मजा आठवून तर बघा, आहे का त्याला किंग बेडची सर?

भारत रेल्वेशी romance करत प्रवासात, कधी एकसारखा अनुभव येणार नाही. काही खास संभाषणं पण होत नाहीत, पण एक निश्चित की आजू-बाजूच्या लोकांचं निरीक्षण करण्यात आणि कंटाळ आला की चिंतन-मनन करत कापलेले ३६-४८ तास पण कमी वाटतात. तो एक विशिष्ठ रेल्वे गाडी मधला वास, नकळत आवडायला लागेल. सकाळी नाश्त्यात मिळणारे cutlets चा एक विशेष nostalgia आहेच, सोबतीला कचोरी,सामोसे येत असले तर काय सांगावं. सकाळी पाच वाजता "गरम चाई" चा गजर असतांना, तुमची आणखीन १० मिनिट झोपायची इच्छा पण उडवून लावेल. स्टीलच्या भांड्याला तोटी बसवलेली, अन् खाली वाडग्यात फुलवलेले कोळसे. कडाक्याच्या थंडीमध्ये गरम चहा देता यावा म्हणून ही सिस्टम अन्य कुठे दिसणार नाही. पहाटे चहाचा कप घेऊन गाडीच्या दारात उभं राहून, धुक्याच्या दुलईत लपलेले शेत झप-झप मागे जात असतांना तो pantry मधला फिक्का चहा पण चांगला लागतो. अशी ही जादू आहे रेल्वेची.



AKS | Entries (RSS) | Comments (RSS) | Designed by MB Web Design | XML Coded By Cahayabiru.com | Distributed by Deluxe Templates