AKS

काल विसर्जनाच्या गोंगाटातून निसटलेली एक पहाट, चंद्राने माहोल तयार केला होता. नेमके ढगांचा कापूस कुठूनसा उडत आला....

तरी, तुम्हा सर्वांना "सकाडी-सकाडी" गुड मॉर्निंग!! 

हॉलिवुडचे काही चित्रपट नुसते मनोरंजन किंवा कला ह्यापुरते मर्यादित नं रहाता त्या परिसीमा पार करुन विज्ञानाचा एक अभ्यासपट म्हणुन समोर येतात. तो चित्रपट पाहताना एखाद्याने त्याच्या/तिच्या PHD रिसर्चची थेसिस डिफेन्ड केल्याचा भास होतो. Inception त्यापैकीच एक.

ख्रिस्तोफर नोलान... काय म्हणावं मी. थोर आहेस तु (हे प्रेमाने केलेलं अरेतुरे आहे). मला सर्वात जास्त कौतुक एका गोष्टीचं वाटतं ती म्हणजे, हे लोक एखादी (काल्पनिक/अभुतपुर्व/जटिल) कल्पना करतात आणि ती लोकांसमोर "समजेल अशी मांडतात". अशी कल्पना "मांडणं" हे आणि फक्त हेच खरं कौशल्य आहे. तर ह्याची संकल्पना एकंदर अशी आहे की...

कोणाच्याही डोक्यातली गुपितं त्याला शारीरीक इजा नं पोहचवता त्याच्या स्वप्नांमधे जाऊन, ती त्याची स्वप्न नियंत्रित करुन काढुन घेणं. आणि एवढेच नव्हे तर त्याच्याच त्या नियंत्रित केलेल्या स्वप्नांमधे जाऊन, त्याच्या सुप्त मनामधे आपली कल्पना रुजवणे. बरं आणि हे करताना अश्या पद्धतिने करायचं की स्वप्न बघणाऱ्याला वाटावे स्वप्न आणि कल्पना दोन्ही त्याच्याच आहेत.

पण हे असं का करायच? म्हणजे असं स्वप्नात जाऊन असले उद्योग कशासाठी? कारण - वेळ. भौतिक जगात अनन्य महत्व असलेली - वेळ. ह्या वेळेला तुम्ही थांबवु शकत नाही, ना तिची गती कमीजास्त करता येते. त्यामुळे एखाद्या कामासाठी लागणारा कालावधी कमी असेल तर??? पण मग त्यात एखाद्याची स्वप्न कशी काय मदत करु शकतिल??? हांsss... तर हिच आहे ह्या सिनेमाची स्टोरी.

स्वप्नांमधे (म्हणजे स्वप्न बघताना) एखाद्याचा मेंदु प्रचंड गतीने कार्यरत असतो. त्यामुळे होतं काय की ह्यामुळे वेळ मंदावली जाते. भौतिक जगातील एक सेकंद हा स्वप्नांमधे काही तासांएवढा होतो. मग समजा जर मी स्वप्नात स्वप्न पाहिलं तर??? पहिल्या पातळीवर (पहिल्या स्वप्नात) एका सेकंदाचे काही तास, दुसऱ्या पातळीवर (पहिल्या स्वप्नातल्या स्वप्नात) त्या तास काही दिवस होतिल आणि पुढच्या पातळीवर त्या दिवसांच रुपांतर काही वर्षांमधे... म्हणजे मला एखादं काम काही सेकंदात करणं अशक्य असेल तर मी तिसऱ्या पातळीवरच्या स्वप्नांमधे जाऊन त्यासाठी काही वर्ष एवढा मोठ्ठा कालावधी मिळवु शकतो. शिवाय हि स्वप्न एखाद्याची विचारसरणी/वागणुक पुर्ण बदलु शकतात. त्यामुळे जर मी त्याचं स्वप्न त्याच्या नकळत नियंत्रित केलं (स्वप्नांना सुरुवात आणि अंत नसल्याने ती नियंत्रित करता येऊ शकतात) तर मी त्याला एक पुर्ण नवा माणुस बनवु शकतो. ब्रेनवॉशसारखं वेळखाऊ काम मी अतिशय कमी वेळात करु शकतो. भाsssरी.... बरं हि स्वप्न नियंत्रित करणं म्हणजे काय जॉयस्टिक हातात घेऊन व्हिडिओगेम खेळण्याइतकं सोपं नाही. चित्रपटातल्या कहाणीनुसार तिसऱ्या पातळीवरची स्वप्न (तिसरी पातळी म्हणजे maximum limit) खुप अनस्टेबल असल्याने नियंत्रित करणं खुप कठिण... जवळपास अशक्य. ताळमेळ चुकला तर व्यक्ती स्वप्नातुन बाहेर येईल पण प्रचंड मानसिक धक्का घेऊन किंवा त्याच स्वप्नांमधे कायमची अडकुन जाईल. पण चित्रपटातला हिरो ह्याच्या कैक कैक पार... पाचव्या पातळीवरच्या स्वप्नात जातो.

Inception चित्रपटाची बांधणी अप्रतिम आहे. Open end असलेला हा चित्रपट आहे. त्यामुळे मुव्ही पाहुन झाल्यावर तुम्ही चर्चाचर्वण करुन रवंथ करणार हे नक्की.

हम्म्म... पण मी हे सगळं लिहितोय का? पहिल्यांदाच एखाद्या चित्रपटाबद्दल, तेपण "Inception"बद्दल? कारण मला ह्या चित्रपटाचा कन्सेप्ट "C" Programming सारखा वाटला (to some extend - only time factor is missing). How? well, now to understand what I say, you should at least have basic knowledge of "C" Programming. "C" languageमधे एक "Pointer" म्हणुन कन्सेप्ट आहे. हा एक असा variable आहे जो "memory address" स्टोअर करतो.

पण तरी हा फंडा Inceptionशी रिलेटेड कसा?

कारण १:

Inception चित्रपटात दाखवल्याप्रमाणे एखाद्याच्या स्वप्नांद्वारे त्याचे सुप्त मन नियंत्रित करुन त्याची मुळ विचारसरणी किंवा व्यक्तिमत्वच बदलता येऊ शकतं आणि होणारा हा परिणाम कायमस्वरुपी असतो.

Pointerने सुद्धा एखाद्या variableची value कायमचीच बदलते. ह्याला scope resolution असंपण म्हणतात.

वरच्या उदाहरणावरुन तुमच्या लक्षात येईल की दुसऱ्या scopeमधे मी 'x'ची value बदलली. पण तरी दुसऱ्या scopeमधुन बाहेर आल्यावर 'x'ची value पुन्हा 10च झाली.

हेच जर मी Pointerने केलं तर काय होईल बघा...

आता इकडे मी 'x'ची value बदलली नाही, तर जिकडे स्टोअर केलाय त्या ('x'च्या) memory addressवरची बदलली. त्यामुळे दुसऱ्या scopeमधुन बाहेर आल्यावर 'x'मधे त्या memory addressवरची नविन value असेल.

आता हे झालं बेसिक. Incetionमधे कसं स्वप्नात स्वप्न आणि त्याच्या आत पुन्हा स्वप्न दाखवलय तसंच इकडेपण pointerला pointer आणि त्या pointerचा pointerपण define करु शकता.

म्हणजे पहिल्या levelवरचा pointer एखाद्या variableचा memory address store करतो. (ह्याला हाताळतानाच तोंडाला फेस येतो.)

दुसऱ्या levelवरचा पहिल्या levelच्या pointerचा memory address store करतो.

तिसऱ्या levelवरचा दुसऱ्या levelच्या pointerचा memory address store करतो.

पण अजुन मला नाही वाटत कोणी तिसऱ्या पातळीवरचा pointer वापरला असेल. कारण programmingमधे पहिल्या levelवरचा pointerच प्रोग्रॅमर्सची level लावायला पुरेसा आहे. दुसऱ्या levelला तर programmersची १००% फें फें उडालेली असते.

कारण २:

चित्रपटानुसार माणसाच्या ह्या स्वप्नसाखळीचे दुरगामी कायमस्वरुपी परिणाम त्याच्यावर होत असल्याने, समजा त्याच्या स्वप्नात काही अघटीत घडलं (समजा तो मधल्याच एखाद्या स्वप्नात मेला) तर पुढच्या आणि मागच्या स्वप्नांचा संपर्क तुटेल आणि तो स्वप्नातुन बाहेर आला नाही तर खऱ्याखुऱ्या जगात तो कोमामधे जाऊ शकतो. तसं झाल्यास बाहेर काढण्यासाठी त्या स्वप्नात किंवा त्याच्या पुढच्या पातळीवरच्या स्वप्नात जाऊन योग्य क्रमाने आणि पद्धतिने स्वप्न संपवणं गरजेचं आहे.

Pointers हाताळतानापण अशी काळजी घेणं गरजेचं असतं. नाहितर त्या pointerचा "Dangling Pointer" होतो. Dangling Pointer म्हणजे असा pointer जो चुकिच्या (वापरात नसलेल्या) memory addressला point करतो. अश्या pointerमुळे अकारण memory space खाल्ली जाते आणि प्रोग्रॅम क्रॅशदेखिल होऊ शकतो.

हा तर पहिल्याच levelवरचा होता. अजुन complex pointerअसता आणि मधलाच कोणता pointer गंडला तर तुमचा प्रोग्रॅम बोंबल्लाच समजा. अश्या प्रॉब्लेमला टाळण्यासाठी ज्या scopeमधे pointer define केला त्या scopeमधुन बाहेर येण्यापुर्वी त्याला Nullify करावा.

आपला,

(Dangling) सौरभ

|| ॐ नमो रजनिदेवोः नमः ||

|| श्री आळसोबा प्रसन्न ||

(सौऱ्याभौऱ्या... अरे सगळीकडे रजनि बसतायत आणि तुझ्या ब्लॉगवर त्याचा नामोल्लेखसुद्धा नाही...!!!??? पापम्... पापम्... त्या संकेतस्वामींनी रजनिदेवाच्या आरत्या रचल्या, आकाशने "संपुर्ण चातुर्मासा"प्रमाणे "संपुर्ण रजनिकांत" लिहायचा घाट घातलाय आणि तु... आँsssक थ्थूsss... अरे स्वतःला रजनिभक्त म्हणवून घेतो आणि ब्लॉगवर त्याबाबतित एवढी उदासिनता!!! परम् पापम्... परम् पापम्...)

खाड्ड्ड... (हा मुस्काट फोडल्याचा आवाज नव्हे)

खाड्ड्डदिशी डोळे उघडले...

देवा माफी माफी माफी...

हि घे कॉफी टॉफी... सॉरी सॉरी... हि घे चिंगम कॉफी...

(हुश्श्श... रजनिदेवाचा कोप टळला...)

मला अत्ता कळलं माझा ब्लॉग एवढा दुर्लक्षित का... असो... आता मी वेळ नं दवडता मला साक्षात्कार झालेली रजनिदेवासंबंधिची काही वैश्विक सत्ये इकडे मांडतो आहे. ह्याआधी फेसबुकवर ती झळकावली होतीच. पण आता ती ब्लॉगवर टाकून ब्लॉगची दृष्टच काढतो.

हि वैश्विक सत्य असल्याने वैश्विक (अर्थात इंग्रजी) भाषेत आहेत. रजनिदेवाचा महामंत्र "MIND ITT" वैश्विक असल्याने तोपण इंग्रजीतच आहे.

So what I say...

तोवर बोला "MIND ITT" अण्णा... रजनिच्या नावानं "MIND ITT" अण्णा...

आपला,

(रजनिभक्त) सौरभ

आज खरंतर टी.व्ही  वरच्या फाजील कलाकारांची मस्ती आणि त्यांना आदर भावनेने त्यांना जमू शकणारे इतर धंदे सुचवणारा ब्लॉग लिहणार होतो. 

पण रजनी देवाजींची आज्ञा झाली, "घेतलेलं काम असं सोडू नकोस" ताबडतोब ड्राफ्ट डिलीट करून टाकला मग!

तर आजचा विषय रजनीकांत देवाजींना नमस्कार करायची शैली कशी असावी. 

थोरा-मोठ्यांचा आणि पोर-टोरांचा विचार करता, नमस्कार - देवाजींच्या शैलीचा ठेवणीतला कठीण जाईल. सर्वांना जमेल असं नमस्कार! 

अशा पद्धतीने रजनी देवजींना नमस्कार करावं - 

हि झाली कृती, पण आता तुमचे भाव डोळ्यातून दिसले पाहिजे! जाऊन एखाद्या मनसे च्या वाढीव कार्यकर्त्याला राज "साहेब" म्हणतांना बघा. हेच भाव डोळ्यात आणायचे आहेत हे लक्षात येईल. 

नमस्कार करायची काळ वेळ नाही. अगदी देवाजींच्या नावाचा उचार कानावर पडताच नमस्कार करण्याची प्रथा आम्ही पडली आहे. अगदी स्वमुखातून जरी देवाजींच्या नावाचा उच्चार झाला तरी पण. 

वंदन म्हणून उडती चुम्बंने, सलाम, डोळे मिचकावणे किव्वा धुम्र-काष्टीकेच / चैतन्य कांडीचे प्रज्वलन चालेल. 

अखेरीस आपले वंदन पाठवलेले आहे!! 

गोंगाटाचे दिवस आले!

आता गणपतीच्या नावाखाली रस्त्यात मांडव उभे करता येतात. लाउड-स्पीकर पण सुरु ठेवता येतो. 

रहदारीचा किस्साच उदास होतो. असो.....मला काय चुगली करायची नाही. पण माझं म्हणणं आहे कि थिल्लरपणा करायचाच आहे, तर ते पण चाखत-माखत का?

संपूर्ण आस्वाद घेऊ यात कि! 

मग रजनीकांत बसवायची आयिड्या आमच्या डोक्यात फुलली. 

प्रोफ. सौरभ, संकेत ने आता हि आयिड्या पिकवायला घेतली. 

एखादा कार्यक्रम करायचाच तर मग काही कमी नको पडायला. 

तुम्हाला पण काही सुचत असेल तर नक्की सुचवा.

काम भरपूर आहे, रजनी देवाचे भक्तीगीतं मिळवण्या पासून पोथी आणि कथा लिहण्यापर्यंत.

स्वामी संकेतानंद ने पुढाकार घेऊन आरती रचली आहे. 

ज्या सपाट्याने रजनीदेवा मराठी ब्लॉग विश्वात झळकतायत,

तुमच्या घरी रजनीकांत बसवण्याची वर्गणी मागायला आलेली पोरं बघून दचकू नका.
स्वामी संकेतानंद च्या creativity चा आस्वाद घेण्यासाठी क्लिक करा

घडामोडी काही थांबणार नाही, लिहावं तितकं कमीच असेल.

पण एक गोष्ट निश्चित्त - आता मांडवाच्या मागे लपून पत्ते कुटायची गरज नाही! 

घरून सहज निघालेला मी, वर्सोव्याला जाऊन पोहचलो.

परत येतांना फोटोज बरोबर एक-दोन कोळींशी ओळख घेऊन आलो.

एकाने मग "गरवायला दर्यात" मला न्यायची ऑफर दिली. 

मला पण समुद्रात मासे मारी करायला जायची इच्छा होतीच! 

आणि सरते शेवटी एक जय घोष पाहिजे!

रजनीकांतच्या नावाने.....  MIND IT  अण्णा  !!!

P .S .: आता संकेत भौ ची पण थोडी माहिती - लिहायचा लई कंटाळा हाय ह्यास्नी. पन लिवलं कि मग > बुंग!
           संकेत च्या ब्लॉग ला भेट देण्यासाठी इकडे क्लिक करा - मन मंजुषा

आम्ही जास्तीत जास्त रजनीकांत चे dailogue फ्रेम करू शकतो, पण शब्द निवडणे हे रजनी-देवा वर अवलंबून आहे!

तसेच ह्या वर्षी आम्ही रजनीकांत बसवण्याचा निर्णय घेतलेला आहे.
तयारी कुठे हि कमी पडू देणार नाही. पण सोबतच काही नियम आणि सय्यम हि पाळू!
वेळच्या वेळी माहिती पुरवल्या जाईल, फोटो आणि प्रसादासाठी थोडा धीर बाळगा :)

ब्बारं... आता तुम्हाला "बाजी मारणे" हा शब्दप्रयोग कसा रुढ झाला माहितीये का??? ह्यॅ ह्यॅ ह्यॅ... मी तुमची भाषापरीक्षा घेत नाहिये. पण "शल्य बोचणे" ह्या शब्दप्रयोगाची व्युत्पत्तीकथा ऐकून "बाजी मारणे" हा शब्दप्रयोग कसा जन्मला ते आठवलं आणि राहवलं गेलं नाही म्हणून सांगावसं वाटलं. बरय हे सांगण्यासाठी मी जास्त पकवत नाही. मी खाली जो दुवा देतो आहे त्यावरचा लेख आवर्जुन वाचा.

ठळक नोंदी:

तुम्हाला कधी शल्य बोचणे/टोचणे, शल्य राहणे असला अनुभव आलाय का? मला सांगा शल्य बोचायला/टोचायला तो काटा आहे कि रहायला दुःखाला समानार्थी शब्द आहे? आयला मग हे शल्य म्हणजे मॅटर हाय काय? वेल, नसेल माहित तर मग तुम्हाला खालचा फाफटपसारा वाचावा लागेल....

डॉक्टरचा सहज फोन आला. २०-२५ मिनिटं शिस्तीनुसार आम्ही एकमेकांना पकवलं. मग फोन ठेवता-ठेवता...

डॉक: चल मग, ठेवतो. बोलू नंतर. जय श्रीराम.

मी: जय नकुल-सहदेव.

डॉक: हे काय??? नकुल-सहदेव का???

मी: आता तु जय श्रीराम बोल्लास, मी जय श्रीकृष्ण बोल्लो असतो. नेहमीची नावं झाली ती. म्हटल कोणा वेगळ्याचं नाव घेऊ. तसंपण नकुल-सहदेवांना कोणी विचारत नाही. ह्या नकुल-सहदेवांचा काही रोल होता का रे महाभारतात?

डॉक: हो, मग काय. कर्ण ह्यांच्यामुळे हरला.

मी: ऑ... काय सांगतोयस???

डॉक: हो. नकुल-सहदेव माद्रीची मुलं. शल्य माद्रीचा भाऊ, म्हणजे ह्यांचा मामा. महाभारताची लढाई झाली तेव्हा शल्य त्याचं सैन्य घेऊन पांडवांच्या मदतीला निघाला. पण तो वाटेत असताना शकुनीने डाव रचला. त्याने त्याच्यासाठी महाल बांधला. त्याची आणि त्याच्या सैन्याची खाण्यापिण्याची सगळी व्यवस्था केली. शल्याला माहित नव्हतं कि हे सगळं शकुनीने केलय. त्याला वाटलं कि युधिष्ठीराने हा सगळा पाहुणचार केला. युधिष्ठीराला तो थॅंक्यू म्हणायला गेला तेव्हा युधिष्ठीर बोल्ला की मी हे काही केलं नाही, मला काही माहित नाही. नंतर त्याला समजल की हे सगळं दुर्योधन आणि शकुनीने केलय. क्षात्रधर्मानुसार एखाद्याचं आदरातिथ्य घेतल्यावर तुम्ही त्याचं देणं लागता. शल्याने दुर्योधनाचं आदरातिथ्य घेतल्याने त्याने  दुर्योधनाला विचारलं की तुला ह्या बदल्यात काय पाहिजे? दुर्योधन शल्याला म्हणाला, तु तुझ्या सैन्यासह पांडवांविरुद्ध लढायला मला मदत कर. आता शल्य त्याच्या बहिणीच्याच मुलांविरुद्ध कसा लढेल? तेव्हा तो दुर्योधनाला म्हणाला, मी तुला माझं सैन्य देतो पण नकुल-सहदेव माझे भाचे आहेत. मी त्यांच्याविरुद्ध लढणार नाही. हवंतर मी तुझं सारथ्य करतो. श्रीकृष्णानंतर सारथ्य करण्यात जर कोणी पारंगत असेल तर तो शल्य होता. अर्जुनाला टक्कर देणारा धनुर्धारी कर्ण होता. अर्जुनाचा सारथी श्रीकृष्ण, म्हणुन कर्णालापण श्रीकृष्णाच्या तोडीचा सारथी मिळावा म्हणुन दुर्योधनाने शल्याला कर्णाचं सारथ्य करायला सांगितलं. शल्य तयार झाला. पण शल्याने कर्णाची वाट लावली. सारथ्याचं काम असत की तो ज्या योद्ध्याचं सारथ्य करतो त्याला प्रोत्साहित करायचं, जसा श्रीकृष्ण अर्जुनाला करायचा. पण शल्य कर्णाला घाबरवायला बघायचा. त्याला नेहमी टाकूनपाडुन बोलायचा. कर्णाला तसापण शाप होताच. जेव्हा त्याला सर्वात जास्त गरज असेल तेव्हा त्याला त्याची विद्या वापरता येणार नाही. त्याला काही आठवणार नाही, त्याच्या मनात भिती असेल. कर्णाला डिमोरलाईझ करण्याचं सगळ्यात मोठ्ठ काम शल्याने केलं.

म्हणुनच मराठीत शल्य बोचणे/टोचणे/राहणे म्हणतात ते ह्यावरुनच.

मी: (फुलऑन आश्चर्यचकित!!! बोलेतो भौचक्का!!!) क्कॉय बोलतो...

डॉक: हो, कारण शल्याने मानसिक खच्चीकरण केलं.

तर आता तुम्हाला समजलं असेलच शल्य बोचणे/टोचणे/राहणे हा शब्दप्रयोग बोलीभाषेत कसा आला. त्यामागे एवढं मोठ्ठं रामायण... सॉरी महाभारत घडलं.

अवांतर:

मी: ते ठिकाय. पण ह्यात नकुल-सहदेवांचा काय संबंध???

डॉक: अरे, आता नकुल-सहदेव शल्याचे भाचे म्हणुन तो त्यांच्याविरुद्ध लढला नाही. आणि त्यांच्यामुळेच कौरवांच्या साईडने असुनपण पांडवांच्या फायद्याचं केलं.

मी: हम्म्म्म्म... इनडायरेक्ट रिलेशन. कॉम्प्लीकेटेड आहे.

पुढे आमच्या महाभारत ह्या टॉपिकवर बराचवेळ गप्पा झाल्या. डॉक्टरला महाभारत हा इतिहास असल्याचा पुर्ण विश्वास आहे. मला ते खरंखोटं ठरवण्याचा विवाद करण्यात रस नाही. महाभारत हे एका ऋषिने कोणा राजाला ऐकवलं होतं. राजाचं नाव आठवत नाही, पण डॉकने त्या ऋषिचं नाव सौती असल्याचं सांगितलं आणि सौतीने जे सांगितलं ते म्हणजे 'महाभारत'. व्यासांनी जे लिहलं ते 'जय' म्हणुन, ज्यात ३२,००० ओव्या आहेत/होत्या. पुढे त्यात अनेक ऋषिमुनींनी त्यांच्यात्यांच्या ओव्यांची भर टाकली, ज्यामुळे त्या ओव्यांची संख्या १ लाखाच्या आसपास गेली. ह्यामुळेच आणि भाषांतर करताना भावार्थ समजुन नं घेता शब्दार्थ समजुन घेतल्याने महाभारतातल्या (रामायणातल्यासुद्धा) अनेक घटनांची तर्कसंगती लावणं निव्वळ अशक्य आहे.

आपला,

(शल्यविशारद) सौरभ